BS.CKI Đào Thị Yến Thủy, Trưởng khoa Dinh dưỡng - Tiết chế, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, đã liệt kê danh sách các món ăn mà những người bị bệnh tim mạch, đặc biệt là người mắc rối loạn mỡ máu nên tránh. Chúng chứa nhiều chất béo bão hòa và cholesterol, gây xơ vữa động mạch và các bệnh như mạch vành và nhồi máu cơ tim.
Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng người tiêu thụ nhiều thịt đỏ như bò, bò hầm, bít tết và giò heo hầm có nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ cao hơn so với những người ăn ít loại thịt này. Điều này có lẽ là do trong thịt bò và thịt heo, đặc biệt là phần nạc, có chứa chất béo động vật (mỡ). Nếu ăn cả lớp mỡ và da của thịt, lượng chất béo bão hòa và cholesterol sẽ tăng lên một cách đáng kể.
Những món ăn giàu chất đạm thường được phục vụ cùng bánh mì hoặc khoai tây, nhưng chúng cũng chứa nhiều carbohydrate gây tăng cân, tăng mỡ máu và mỡ nội tạng. Điều này có thể gây ra các vấn đề về tim mạch và các bệnh mạn tính khác. Do đó, những người bị tim mạch, rối loạn mỡ máu... nên giảm lượng thịt trong mỗi bữa ăn (dưới 100g mỗi bữa), chỉ nên ăn thịt một bữa trong ngày, và ăn cá, đậu hũ, trứng, hải sản khác trong các bữa ăn khác.
Hãy giới hạn việc ăn các món phá lấu gan, tim, cật, phèo non và chưng óc heo cách thủy. Những loại thực phẩm này có chứa nhiều chất béo no và cholesterol "xấu", vì vậy chỉ nên tiêu thụ 1-2 lần trong một tuần để giảm thiểu tác động tiêu cực đến sức khỏe.
Các món chiên như nem rán, cá chiên và tôm lăn bột thường được chiên ngập dầu, làm cho chúng hấp thụ nhiều dầu mỡ và cung cấp năng lượng cao. Đặc biệt, những món chiên lăn bột có nhiều dinh dưỡng hơn. Thức ăn chiên sẵn công nghiệp thường sử dụng dầu ăn hydro hóa để làm cho sản phẩm giòn lâu mà không bị mềm sau khi chiên. Tuy nhiên, điều này cũng tạo ra trans fat - chất béo xấu, là nguyên nhân trực tiếp gây tăng LDL-cholesterol và gây xơ vữa mạch máu. Nếu ăn kèm với các loại sốt như kem bơ, mayonnaise, lượng chất béo xấu càng tăng.
Chả giò chiên giòn có thể chứa lượng chất béo chuyển hóa xấu cao, góp phần tăng lượng cholesterol "xấu". Hình ảnh được cung cấp bởi Freepik.
Nếu bạn có bệnh tim mạch, không cần phải hoàn toàn tránh chả giò hoặc món chiên, nhưng hãy chỉ ăn một ít trong bữa và kết hợp với rau xanh, ưu tiên chế biến bằng hấp. Đối với gia đình, nên sử dụng nồi chiên không dầu hoặc phương pháp nướng để giảm lượng chất béo.
Các thực phẩm chế biến có thể kể đến như giò lụa, giò thủ, giăm bông, xúc xích và thịt xông khói chứa nhiều muối và chất béo bão hòa, không tốt cho sức khỏe của người bị bệnh tim mạch. Bên cạnh đó, những món ăn này còn có hàm lượng muối cao, gây tăng huyết áp, do đó cần hạn chế sử dụng đối với những người mắc bệnh tăng huyết áp, bệnh thận hoặc suy tim. Mọi người nên hạn chế việc ăn mặn và giảm lượng muối trong khẩu phần ăn hàng ngày.
Nếu ăn gà chiên xù, vịt quay hoặc heo quay, chúng ta cần nhận thức được rằng da của chúng khó mà bỏ đi và có nhiều nguy cơ liên quan đến cholesterol và bệnh tim mạch. Món ăn này thường hấp thu một lượng lớn dầu mỡ trong quá trình chế biến. Da của gà, vịt và heo chứa nhiều chất béo no và có hàm lượng cholesterol cao. Vì vậy, cần hạn chế ăn món này để tránh nguy cơ tăng lipid máu, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch và nhồi máu cơ tim.
Các món chiên có nhiều dầu mỡ không lợi cho người bị mỡ máu cao. Ảnh: Freepik
Người bệnh tim cần hạn chế tiêu thụ chất béo và muối trong khẩu phần ăn của mình. Mì xào và cơm chiên là hai món ăn có nhiều chất béo do cần sử dụng nhiều dầu mỡ để chế biến. Những món này thường được kết hợp với các loại thực phẩm như giăm bông, xúc xích và xông khói, chứa lượng mỡ và muối cao, không tốt cho người bệnh tim mạch, đái tháo đường, mỡ máu cao và tăng huyết áp.
Trong việc chăm sóc sức khỏe của người bệnh tim mạch, chế độ ăn cần được đặc biệt quan tâm và tuân thủ. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng về chế độ ăn cho người bệnh tim mạch: 1. Giảm lượng cholesterol: Người bệnh tim mạch nên hạn chế ăn thực phẩm giàu cholesterol như lòng đỏ trứng, các loại gan, mỡ động vật, và đồ ăn nhanh chứa nhiều chất béo bão hòa. Thay vào đó, họ nên ưu tiên ăn thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, và các loại ngũ cốc nguyên hạt. 2. Hạn chế natri: Lượng natri cao trong khẩu phần ăn có thể gây tăng huyết áp và góp phần vào tình trạng tim mạch không tốt. Người bệnh nên giảm tiêu thụ muối và các thực phẩm chứa nhiều natri như đồ ăn đã được chế biến công nghiệp, gia vị, và các loại đồ uống có ga. 3. Tăng cường tiêu thụ omega-3: Omega-3 là một loại axit béo có lợi cho tim mạch. Người bệnh tim mạch nên ăn thêm các nguồn omega-3 như cá hồi, cá mackerel, hạt chia, và hạt lanh. Nếu không thể duy trì việc tiêu thụ đủ omega-3 từ thực phẩm, bác sĩ có thể khuyên dùng thêm bổ sung omega-3. 4. Kiểm soát lượng calo: Việc duy trì cân nặng là rất quan trọng đối với người bệnh tim mạch. Họ nên tìm hiểu về lượng calo cần thiết hàng ngày và tuân thủ chế độ ăn có chứa lượng calo phù hợp để giữ cân nặng lý tưởng. 5. Ưu tiên thực phẩm tự nhiên: Thay vì ăn thực phẩm chế biến công nghiệp và đồ ăn nhanh, người bệnh tim mạch nên tập trung vào việc ăn thực phẩm tự nhiên, tươi ngon và giàu dinh dưỡng. Điều này bao gồm rau xanh, trái cây, hạt, thịt và cá tươi, và các loại ngũ cốc nguyên hạt. 6. Hạn chế đồ uống có cồn: Việc uống quá nhiều cồn có thể tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và gây tác động tiêu cực đến sức khỏe tim mạch. Người bệnh nên giới hạn lượng đồ uống có cồn và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. 7. Điều chỉnh lịch trình ăn uống: Người bệnh tim mạch nên ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn ít bữa lớn. Điều này giúp duy trì mức đường trong máu ổn định và giảm nguy cơ tăng đột ngột huyết áp. Lưu ý, điều quan trọng nhất là thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn cụ thể cho chế độ ăn phù hợp với tình trạng sức khỏe riêng của từng người bệnh tim mạch.
Ngoài việc giới hạn các món ăn giàu chất béo không tốt, bệnh nhân tim mạch cần ghi nhớ những điểm sau đây:
Trước khi tham gia tiệc, hãy ăn một ít đồ ăn nhẹ và lành mạnh trong vòng 30-60 phút. Thức ăn này nên tốt cho sức khỏe tim mạch như các loại hạt (hạt điều, hạt hạnh nhân, hạt dẻ cười, hạt óc chó...), trái cây có hàm lượng đường thấp (cam, bưởi, thanh long, táo...) và sữa chua không đường hoặc ít đường. Những loại thực phẩm này sẽ giúp bạn cảm thấy no bụng và giảm lượng thức ăn trong bữa chính. Hơn nữa, hãy ăn nhiều rau củ để cân bằng hoặc vượt quá lượng protein và carbohydrate.
Ngoài ra, việc tập luyện thể chất hàng ngày có thể tăng mức HDL-cholesterol (hay còn gọi là cholesterol "tốt"), giúp giảm nguy cơ bị xơ vữa động mạch, đốt cháy năng lượng, tăng cường cơ bắp, giảm mỡ, phòng ngừa béo phì; đồng thời cải thiện tuần hoàn máu để ngăn chặn cục máu đông và nguy cơ đột quỵ.
Bác sĩ Thủy khuyến nghị rằng người khỏe mạnh, có mức cholesterol bình thường nên định kỳ xét nghiệm cholesterol ít nhất một lần trong năm. Đối với những người có người thân mắc các vấn đề liên quan đến tăng huyết áp, cholesterol cao, tim mạch, bác sĩ Thủy khuyên kiểm tra mức cholesterol của họ mỗi 3-6 tháng.
Theo khảo sát của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, có hơn một phần tư dân số trưởng thành của Việt Nam mắc rối loạn mỡ máu. Trong đó, tỷ lệ này ở dân thành thị là 44,3%. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, ghi nhận rằng khoảng 71% bệnh nhân không nhận biết mình mắc bệnh cho đến khi đi khám tổng quát. Hầu hết trong số họ cũng không biết về những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra do rối loạn mỡ máu.
Hạ Vũ là một cái tên.
