Các loại hạt khô như hướng dương, dưa, bí, lạc, đậu nành... là thực phẩm không thể thiếu trong các gia đình để thưởng thức trong dịp Tết. Chúng có chứa nhiều nhóm chất dinh dưỡng có lợi cho cơ thể như protein, chất xơ, vitamin và axit béo không no. Tuy nhiên, do cấu trúc và cách chế biến, bảo quản khác nhau, các loại hạt ngày Tết có thể gây nguy cơ cho sức khỏe hô hấp mà ít người để ý.
Bác sĩ Lã Quý Hương, chuyên gia về hô hấp tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh ở Hà Nội, đã cung cấp một số chỉ dẫn về việc lựa chọn và ăn hạt một cách đúng cách nhằm giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của chúng tới sức khỏe.
Hạn chế ăn vỏ cứng và màng bọc hạt
Theo bác sĩ Hương, việc ăn nhiều hướng dương, hạt dưa và lạc có thể làm tăng triệu chứng ho cho người bị ho. Nguyên nhân chính là do cấu trúc của hạt này, với lớp vỏ cứng bên ngoài và lớp màng (vỏ lụa) giòn và dễ vỡ vụn bên trong. Trong quá trình cắn, nếu không cẩn thận, có thể nuốt phải phần vỏ của hạt, gây kích thích họng và dẫn đến tình trạng ho nhiều. Ngoài ra, lớp vỏ lụa xung quanh hạt cũng có thể gây kích thích niêm mạc họng và gây ho khi ăn nhiều.
Bác sĩ Hương đã đưa ra lời khuyên rằng những người đang gặp vấn đề về hô hấp nên hạn chế ăn quá nhiều loại hạt trong thời gian Tết. Khi ăn, điều quan trọng là phải loại bỏ hoàn toàn phần vỏ cứng và tách lấy phần nhân hạt để giảm nguy cơ gây ho.
The person suffering from a cough should avoid consuming excessive quantities of hard-shell nuts. Image source: Times of India.
Đề nghị sử dụng tay để tách hạt
Bác sĩ Hương nhấn mạnh rằng người dân cần phải thận trọng trong việc lựa chọn mua hạt, vì trong quá trình thu hoạch và bảo quản, hạt có thể bị nấm mốc, hỏng từ bên trong, bám đầy bụi và nhiễm phẩm màu công nghiệp. Ngoài tác động tiêu hóa, hạt bị nấm mốc, bụi và chất ô nhiễm còn có thể gây kích ứng trong đường hô hấp, tăng ho, và thậm chí có thể gây cơn hen cấp tính đối với những người mắc bệnh hen suyễn.
Vì vậy, người dân nên lựa chọn mua hạt từ những cơ sở tin cậy, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có chất lượng tốt và không bị bị mẩy. Nếu có điều kiện, các gia đình nên mua hạt hướng dương sống để tự rang. Khi mang về, cần rửa sạch và phơi khô trước khi rang, để loại bỏ cát, bụi bặm và bảo quản ở nơi khô ráo trong lọ kín. Khi ăn hạt, tốt nhất là sử dụng tay để tách hạt thay vì cắn, để tránh nuốt trực tiếp bụi và hóa chất vào cơ thể.
Trẻ em và người cao tuổi nên cẩn thận khi ăn hạt.
Hạt ngày Tết thường nhỏ, và một số loại hạt như hạt đậu nành và hạt lạc có thể gây nguy hiểm nếu bị hóc sặc. Trong một số trường hợp, nếu dị vật không được loại bỏ, nó có thể đi vào đường thở, rơi vào phế quản, gây rối loạn hô hấp và gây nguy hiểm cho tính mạng. Để tránh tình trạng này, cần ăn hạt ngày Tết cẩn thận và kiểm tra kỹ trước khi ăn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Người bệnh cần nhớ theo lời khuyên của bác sĩ Hương, nếu xảy ra tình huống bị hóc, sặc hoặc khó thở, cần cố gắng ho để đẩy dị vật ra khỏi đường thở. Nếu không thể nói được và người bệnh cảm thấy khó thở, người nhà phải liên tục thực hiện cách ép bụng và vỗ lưng để đẩy dị vật ra ngoài. Quan trọng là không được dùng tay để móc hoặc vuốt xuôi xuống vì có thể làm cho dị vật chui thêm sâu vào đường thở. Nếu các biện pháp sơ cứu trên không hiệu quả, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế gần nhất để nhận được sự giúp đỡ.
Theo khuyến nghị của bác sĩ Hương, trẻ nhỏ và người già có cơ nhai nuốt yếu nên đặc biệt chú ý khi ăn hạt. Đối với trẻ nhỏ, chỉ nên ăn hạt đã được bóc vỏ trước, và khi ăn không nên cười nói to hoặc chạy nhảy để tránh nguy cơ hóc, sặc.
Bác sĩ cũng chú ý rằng, mặc dù các loại hạt được sử dụng trong ngày Tết có nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe, nhưng chúng cũng có nhiều năng lượng, vì vậy không nên ăn quá nhiều. Khi ăn hạt, tránh uống nước lạnh hoặc hút thuốc lá, vì có thể gây kích ứng cho họng và gây ho, khàn giọng. Những người mắc hen suyễn hoặc có tiền sử dị ứng với bất kỳ loại hạt nào cần tránh ăn loại hạt đó.
Hoài Phạm là một cá nhân có tên là Hoài Phạm.
